آنچه باید در مورد بیسیم بدانیم

در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات اکثر ما با نام بی سیم به عنوان یکی از وسایل ارتباطی آشنایی داریم و غالبا شاهد کاربرد آن از سوی مامورین کلانتری ها، پلیس راهنمایی و رانندگی و نیروهای امداد رسانی می باشیم.

تعریف بی‌سیم

بیسیم یک نوع رادیو است که برخلاف رادیو که تنها گیرنده ‌است، یک دستگاه فرستنده-گیرنده است. بی‌سیم هم به صورت دستی و هم به صورت ثابت (در خودرو یا مکان ثابت) در دسترس است. گونه دستی آن اغلب به نام واکی تاکی نامیده می‌شوند که با فشار دادن یک دکمه جهت مکالمه آماده می‌شوند. فرکانس کار دستگاه‌های بیسیم متفاوت است، اما پرکاربردترین آن‌ها از ۱۳۶-۱۷۴ مگاهرتز(VHF) و ۴۰۰-۴۷۰ مگاهرتز(UHF) می‌باشد. برد یک دستگاه بیسیم به قدرت خروجی آن بستگی دارد و عوامل محیطی بر برد این دستگاه‌ها تاثیرگذار است.

کاربردهای بی سیم در شبکه ارتباطی

کاربردهای بی سیم به دو نوع مفید و مضر قابل تقسیم بندی است.

کاربردهای مفید بی سیم

مهمترین کاربرد این تجهیزات در مراکز خدماتی و امداد رسانی مانند اورژانس ها، آتش نشانی، آمبولانس ها، شبکه های توزیع آب و برق، نیروی انتظامی، راهنما و رانندگی، خطوط حمل و نقل دریایی و هوایی و بسیار موارد.

کاربردهای مضر بی سیم

شکی نیست که اگر بی سیم های غیرمجاز به صورت غیرقانونی در بین اشخاص حقیقی و حقوقی و شرکت های خصوصی مورد استفاده قرار گیرد، می تواند موجب صدمات جبران ناپذیری شود که صدها مثال در این خصوص قابل ذکر است. از جمله باعث ایجاد اختلال و پارازیت در شبکه های بی سیمی رده های اجرایی و عملیاتی فاتب شود، با شنود تلفن و سرقت بوق تلفن موجب لو رفتن و افشای مکالمات خصوصی، هم شنوایی و شکست های حفاظتی گردد. موجب اختلال در ارتباطات رادیویی یگان های نظامی، انتظامی و امنیتی و نیز شبکه های رادیویی امور زیربنایی مانند مخابرات ناوبری هوایی، خطوط انتقال نیرو صدا و سیما، شبکه مخابرایت مراکز امداد رسانی شود. همچنین این نکته قابل ذکر است که به علت فرکانس و قدرت خروجی غیر استاندارد که در بیسیم غیرمجاز بکار رفته، موجب صدمات جبران ناپذیر بر سلامت انسان نیز می شود.

تقسیم بندی از جهت نوع استفاده

بی سیم های مجاز

غیرمجاز

طبق استانداردهای سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی جمهوری اسلامی ایران بی سیم هایی که با فرکانس های ثابت، مشخص و غیرقابل تغییر و دارای برد کوتاه، مورد تایید واحد استاندارد این سازمان و همچنین از مبادی قانونی وارد کشور شده باشند برای عموم مجاز می باشد اما سایر بیسیم ها و تجهیزات برد کوتاه مرسوم به واکی تاکی در ایران که خارج از استانداردهای تعیین شده باشند، جزو وسایل ارتباطی ممنوع محسوب می شوند. کاربردهای واکی تاکی های مجاز شامل کوهنوردی، طبیعت گردی، حوزه گردشگری، نگهبانی، شرکت های عمرانی، قایق های تفریحی و … می شود که استفاده عمومی از این دستگاه های مجاز، بلامانع خواهد بود. یک دستگاه بی سیم ممکن است تولیدی کارخانه، دست ساز، از نوع فرستنده و یا گیرنده فرکانس رادیویی، حرفه ای یا اختصاصی (از نوع متعارف یا غیرمتعارف) و یا غیرحرفه ای (آماتوری) و ذاتا غیرمجاز باشد.

علت و انگیزه استفاده از بی سیم های غیرمجاز

علل گرایش افراد به استفاده از بی سیم غیرمجاز، می تواند متعدد باشد اما برخی علت آن را تخلیه عقده های روانی خودنمایی، ارتکاب اعمال مجرمانه در پوشش مامور انتظامی و امنیتی اعلام نمودند.

ضرورت مدیریت فرکانس رادیویی

فرکانس رادیویی به عنوان یک ثروت عمومی شناخته می شود. به منظور استفاده بهینه و موثر از طیف فرکانس به لحاظ فنی و اقتصادی به عنوان یکی از منابع ملی، به‌کارگیری آن باید هم از طریق مقررات ملی و هم از طریق مقررات بین‌المللی رادیو هماهنگ و قانونمند شود. به موجب توافقات بین‌المللی، دولت‌ها در نحوه استفاده از طیف فرکانس، قابلیت انعطاف و آزادی عمل دارند. هر دولت باید قوانین و تشکیلات خود را برای انجام وظایف مدیریت طیف بوجود آورد. با توجه به حساسیت و کاربرد گسترده تجهیزات بیسیم، می توان پذیرفت مدیریت، کنترل و ساماندهی آن و خارج نمودن آن از دسترس عموم مردم امری مهم و ضروری به حساب می آید که مسئولیت این امر بر عهده سازمان تنطیم مقررات و ارتباطات رادیویی که زیر نظر وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات می باشد، نهاده شده است اما در بحث خطرناک بودن این فرکانس ها و پارازیت هایی که ایجاد می شود، نهادها و سازمان های متولی باید اظهار نظر کنند و سازمان تنطیم مقررات و ارتباطات رادیویی تنها وظیفه اندازه گیری است و مرجع پاسخگویی به مضر بودن یا نبودن فرکانس ها را برعهده ندارد. کاربرانی که نیاز مبرم به استفاده از بیسیم ها برد بالا را دارند، باید به مراجع قانونی مراجعه نموده و درخواست تاسیس شبکه رادیویی نمایند، تا در صورت تایید و تشخیص نیاز با تخصیص فرکانسی خاص که تداخل با سایر فرکانس های موجود در فضای فرکانسی منطقه را نداشته باشد و مشکلی برای سایر کاربران ایجاد نکند را استفاده نمایند. همچنین از دارندگان پروانه که بهره‌برداری می‌نمایند ماهانه مبلغی به عنوان حق استفاده دریافت می‌شود که میزان آن به پیشنهاد وزارت پست و تلگراف ‌و تلفن به تصویب هیات وزیران خواهد رسید. سازمانهای دولتی و استفاده‌کنندگان ازبیسیم های اختصاصی و غیر حرفه‌ای (‌آماتوری) مشمول مقررات‌ این و موارد معافیت از پرداخت حق استفادهمذکور موکول به تصویب هیات وزیران خواهد بود.

ضرورت برخورد قانونی

استفاده افراد عادی و فاقد مجوز از دستگاه بی سیم غیرمجاز و غیرمتعارف به دلیل داشتن طول موج (فرکانس) های متعلق بهارگان های نظامی، انتظامی و داویر دولتی و امنیتی، موجب اختلال و تداخل رادیویی و نیز شنود و استراق سمع مکالمات رادیویی آن ارگان ها گردیده، همچنین به دلیل تضییح حقوق بهره برداران مجاز در استفاده از شبکه های مذکور و تهدید بستر های ارتباطی کشور، ممنوع است که به همین دلیل بهره برداری از بی‌سیم های غیر استاندارد و غیرمجاز در اکثر کشورهای تولید کننده، جرم تلقی شده و غیرقانونی می باشند و صرفا جهت صادرات و ارسال به کشورهای توسعه نیافته تولید می‌شوند. این‌گونه بیسیم ها عمدتا توسط شبکه‌های قاچاق و به صورت غیرمجاز وارد کشور شده و منابع و منافع جامعه را به خطر می‌اندازند. در ایران گرچه حسب مورد سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ایران که در جهت حفظ فضای فرکانسی کشور و سلامت مکالمات، با بهره برداران این گونه تجهیزات آلوده‌کننده طیف فرکانس برخورد قانونی می نماید و همچنین معاونت فناوری اطلاعات و ارتباطات علیه فروشنده، خریدار و استفاده کنندگان این گونه دستگاههای بی سیم اقدام به طرح شکایت در این زمینه می نمایند اما این امر مانع از آن نیست تا هر شخص حقیقی یا حقوقی ذینفعی که از شبکه رادیویی وی استفاده غیرمجاز می شود بتواند به عنوان شاکی مبادرت به طرح شکایت نماید.